Relacje
Elżbieta Marcińska
To béł taczi rów w Kawlach i tam wiedno strôszało./To był taki rów w Kawlach i tam zawsze straszyło.
Komentarz
Dësza na pòkùce lub na pòkùtach to nieboszczyk pokutujący, duch zmarłego człowieka pokazujący się bądź to w swej postaci ludzkiej, bądź to zwierzęcej czy innej i wchodzący w kontakt z żywymi. Dusze rozpoczynają swoją pokutę dopiero wieczorem, po zachodzie słońca., udając się na miejsce, gdzie za życia bywały i grzeszyły. Dlatego nie należy o tej porze nikogo obcego napotkanego na drodze zagadywać, nawet nie pochwalić Boga, bo nigdy się nie wie, na kogo się trafi. […] Zdarzyć się może, że dusza przemówi do żyjącego człowieka. Jeśli zagadnięty odpowie jej, wówczas dusza nadaje mu pokutę, którą należy odprawić, w przeciwnym razie taki człowiek może umrzeć. Jednak rzadko kto odpowiada takiej duszy, ponieważ modlitwy, jakich zwykle żada, są długie i uciążliwe, tym bardziej, że na porę i miejsce ich odmawiania wyznacza północ pod którymś z krzyżów przydrożnych.
Bernard Sychta, Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej, t. I, s. 205-207.
CSB
Ksądz z Gòwidlëna jachôł pò kòlãdze. Strôszało w Kawlach, ù nas. Tu, jak sã jedze do Gòwidlëna, nié, w tëch Kawlach. To béł taczi rów w Kawalch i òn béł, tam wiedno strôszało. Strôszało bardzo długò. I nawet bëło widzec, chto to béł. Stôri lëdze wiedzelë, chto to béł. Bardzo cãżkò òn przeklinôł, ten chłop, wszësczich, nié. Té w kùńcu to przëszło do niegò, te wszësczé przekleństwa, nié, bò ti, co so mòdlëlë, nié, òni ni mòglë z tim nic zrobiec, tilkò to bëło jegò, a nié jich przekleństwò. Òni so òbmòdlëlë, nié, a do niegò to sã wrócało. I bardzo długò òn strôsził w tim rowie. No i òn jachôł rôz z kòlãdë, a że mòja babcza pòchòdza z Gòwidlëna, z gòwidlóńsczich pùstków, té tam ten kùczer, co z tim ksãdzã jachôł, właśnie to béł ten nasz krewny, ale dalszi, mòji babczi sostrë syn. No i terô ten ksądz mówi tak… Terô kóń stanął, dwa kònie stanãłë dãbã, zrobił sã szum na biôło, bëłë całé biôłé. No i ten kùczer chcôł ùcec, a ten ksądz gôdô: „Jak të pòtrafisz to zrobiec, zrób, co të chcesz, a pòwiédz mie, co jô móm so mòdlëc”. To òn mówi: „Òjcze nasz, Zdrowaś Mario i Wierzã w Bòga, i Przyjdź Duchù Swiãti”. Ksądz zaczął so mòdlëc, chłop zdjimnął kòszlã spódnô, spódnô, bò zdjął liwk, zdjął mańtel, zdjął marinarkã, jakã, kòszlã i spódnô kòszlã zdjął. Kònie przecarł òd głowë do ògóna. Jeden i drëdżi. No, i ksądz so òbmòdlił tam, jeszcze tam egzorcyzm òdprawił w tim, no, placu, w tëch Kawlach, w tim rowie kòle, z Kawlów. No, i kònie bëłë sëché, czësté, przejachelë i bëło kùńc.
PL
Ksiądz z Gowidlina jechał po kolędzie. Straszyło w Kawlach, u nas. Tu, jak się jedzie do Gowidlina, nie, w tych Kawlach. To był taki rów w Kawlach i on był, tam zawsze straszyło. Straszyło bardzo długo. I nawet było widać, kto to był. Starzy ludzie wiedzieli, kto to był. Bardzo ciężko on przeklinał, ten mężczyzna, wszystkich, nie. Wtedy w końcu to przyszło do niego, te wszystkie przekleństwa, nie, bo ci, którzy się modlili, nie, oni nie mogli z tym nic zrobić, tylko to było jego, a nie ich przekleństwo. Oni się obmodlili, nie, a do niego to się wróciło. I bardzo długo on straszył w tym rowie. No i on jechał raz z kolędy, a że moja babcia pochodziła z Gowidlina, z gowidlińskich wybudowaniach, wtedy tam ten woźnica, co z tym księdzem jechał, właśnie to był ten nasz krewny, ale dalszy, mojej babci siostry syn. No i teraz ten ksiądz mówi tak… Teraz koń stanął, dwa konie stanęły dębem, zrobił się szum na biało, były całe białe. No i ten woźnica chciał uciec, a ten ksiądz mówi: „Jak ty potrafisz to zrobić, zrób, co ty chcesz, a powiedz mi, co ja mam się modlić”. To on mówi: „Ojcze nasz, Zdrowaś Mario i Wierzę w Boga, i Przyjdź Duchu Święty”. Ksiądz zaczął się modlić, mężczyzna zdjął podkoszulkę, spodnią, bo zdjął kamizelkę, zdjął płaszcz, zdjął marynarkę, kurtkę, koszulę i podkoszulkę zdjął. Konie przetarł od głowy do ogona. Jeden i drugi. No, i ksiądz się obmodlił tam, jeszcze tam egzorcyzm odprawił w tym, no, miejscu, w tych Kawlach, w tym rowie koło, z Kawli. No, i konie były suche, czyste, przejechali i było koniec.
Fragmenty relacji
