Relacje
Jan Drzeżdżon
Kawalérowie sobie robilë rodżi z brzózczi, kórë z brzozë, albò z drzewa, czë z glënë./Kawalerowie robili sobie rogi z kory brzozy, z drzewa lub gliny.
Komentarz
Kaszubi na oznaczenie tabakiery mają swoją własną nazwę – różk. Tobacznik nigdy nie rozstaje się z tabaką, wszędzie mu ona towarzyszy, we wszystkich okolicznościach po nią sięga.
CSB
To robilë te rodżi so. Robilë so sami. Przikładowo kawalér, jak béł kawalerã, nié, té ni mógł miec rogù z roga, kawalér. Kawalérowie sobie robilë rodżi z brzózczi, kórë z brzozë, albò z drzewa, czë z glënë, bò nie bëlo to po prostu wskôzóné, żebë kawalér miôl róg z rogù normalnie. Taczi richtich róg. Kawalér mógł miec taczi prowizoriczny róg, nié. Té, jak òn przikładowo so żenił, kawalér, nié, té na weselim, to już nie je nawet jô to stosëjã do dzysô, to òn dostôwôl róg. Ktoś mù sprezentowôl z rodzënë, abò òjc, abò tam wùjek, nié. Zależi kto tam robil, czë ten richtich róg. I to, òn bél na wieselim wręczony, i té òn tegò swòjégò glënianégò wzął i rzucył na zemiã, a pòtlëkł i miôl, richtich dostôl prôwdzëwi róg z rogù. Té òn mógł wszësczich pòczãstowac swòjim rogã. To znaczi, że òn bél terô odpowiedzialny, dojrzałi i odpowiedzialny za rodzënã. To taczi symbòl odpowiedzialności, dorosłości, ten róg, nié. No bò tak jak kawalér òn bél, to òn miôl pstro w głowie, nié, a tak, jak òn terô je żeniali, té òn so zaliczô do grona żenialëch chłopów, dorosłëch, i dojrzałëch, nié, i odpowiedzialnëch. I to bël właśnie ten taki symbòl. Dzysô, jak jidã gdzes przikładowo na wieselé mie zaproszą, to wiedno mlodi dostónie róg òd mie na weselim. Jô to trzimiã do dzys, ten zwyczaj. […] Nikt roga nie, taczégò starszégò roga, co mô pò dziadkù, czë pò òjcu, nikt przikładowo nie zamieni na nowi, bò to je... Im starszi róg, tim òn je cenniészi. To je taczi amulet, jakbë to rzec, symbol. To je takô pamiątka przikładowo, jak niechtërny òstawią te rodżi, nié. Niechtërny, taczi zwyczaj je téż, że ten róg bierzą w trëmã, do grobù. Trzeba ten róg wlożëc, jak zażiwô ten przikładowo òjc, czë ten zażiwô tuwò. Przikładowo jô móm téż taczi stôri róg, ten pierszi róg, co òn tu mô ju terô przeszło 20 (dwadzesca) lat i ten jô móm tim mòjim sënów rzekłé, że ten jô chcã wzyc mët ze sobą. Té to je tak, jak to rzeką, że swiãtégò Piotra móże pòczãstowac tobaką. Té móże swiãtégò Piotra zagadac i pòczãstowac tobaką. Té mô lepszé wzglãdë.
PL
Robili rogi dla siebie. Sami sobie robili. Np. kawaler nie mógł mieć rogu wykonanego z rogu. Kawalerowie robili sobie rogi z kory brzozy, z drzewa lub gliny, ponieważ nie było wskazane, żeby kawaler miał róg z rogu. Taki prawdziwy róg. Kawaler mógł mieć prowizoryczny róg. Wtedy, kiedy kawaler się ożenił, to na weselu dostawał róg. Ja stosuję to do dziś. Ktoś mu sprezentował z rodziny, ojciec lub wujek. Zależy kto robił rogi. Róg był wręczony na weselu. Wtedy kawaler wziął swój gliniany róg, rzucił na ziemię i potłukł, bo dostał prawdziwy róg z rogu. Wtedy on wszystkich poczęstował tabaką ze swojego rogu. To znaczy, że był teraz dojrzały i odpowiedzialny za rodzinę. To taki symbol odpowiedzialności, dorosłości, ten róg. Jako kawaler miał pstro w głowie, a kiedy się ożenił, to zalicza się do grona żonatych mężczyzn, dorosłych, dojrzałych i odpowiedzialnych. I to był właśnie taki symbol. Dziś, kiedy idę na wesele, gdy mnie zaproszą, to zawsze pan młody dostanie róg ode mnie. Ja do dziś pielęgnuję ten zwyczaj. […] Nikt starego rogu , który otrzymał po dziadku lub ojcu, nigdy nie zamieni na nowy. Im starszy róg, tym cenniejszy. Można powiedzieć, że to rodzaj amuletu, to symbol. To taka pamiątka, bo niektórzy pozostawiają po sobie rogi. Niektórzy, taki zwyczaj też jest, zabierają róg do trumny, do grobu. Należy ten róg włożyć, gdy przykładowo ojciec, czy ktoś inny zażywa. Ja na przykład też mam taki stary róg, to ten pierwszy róg, który ma już ponad 20 lat. Powiedziałem swoim synom, że ten chcę zabrać ze sobą. Potem to jest tak, że św. Piotra można poczęstować tabaką. Wtedy można św. Piotra zagadać i poczęstować tabaką. Wtedy ma się lepsze względy.
Fragmenty relacji
