Relacje
Józefa Czaja
Na wieselé to taczi drużba béł./Na wesele to taki drużba był.
Komentarz
Dziś zaprasza się na wesele listownie. Nie zawsze tak bywało. Jeszcze na początku XX w. drużba obchodził lub objeżdżał konno wieś i wygłaszał dowcipne i częściowo wierszowane zaproszenie, w którym zapraszał na uroczystość weselną. Wygłaszając swoją mowę uderzał berłem o podłogę tak, że berło mùszało pòdskòczëc do górë, jak mawiano w Łubianie pod Kościerzyną. Ilekroć zajeżdżał pod dom, trąbił (Sulęczyno) lub strzelał z pistoletu, niekiedy wjeżdżał na koniu wprost do izby. […] Środek izby pozostawał dawniej zawsze wolny, tak żeby w myśl przysłowia nawet drużba mógł wjachac na koniu. Obrzędowy strój drużby stanowiła granatowa sukmana, przepasana czerwoną szarfą, czerwone kwiaty, rzadziej pióro, wraz z czerwonymi wstęgami na piersiach, przy lasce i wysokim czarnym kapeluszu oraz sakiewka na pieniądze u boku. Stąd porównanie: Wëstrojec sã jak za drużbã. W razie, gdy drużba nie zastawał nikogo z domowników, wypisywał zaproszenie na drzwiach. […] Drużba nie tylko zapraszał na wesele, lecz był zarazem starostą wesela.
źródło: Sychta B., Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej, t. I, s. 246-247
CSB
Nigdze nikt nie jidze piechti. Wszëscë jadą wszãdze. Ale bëło przedtim, jô gôdóm, nie bëło ani telefonów, ani niczégò, a wszëscë, czë na wieselé, czë na wszëstkò, czë na pògrzéb, ale wszëscë so òdkôzelë, jeden drëdżémù, nié, chòc nie bëło nic. To wiedno szedł. Na wieselé to taczi drużba béł. Taczi ekstra béł, i ten wszësczim szedł zaproszenia zaniesc, jo. Té pózni, té na kòniach òni jezdzëlë jesz. […] Jo, té ten na kòniu jezdzył z wszësczima, zaproszenia przëniósł, jo. […] Co? Nié, nié. Zaproszenié bëło napisóné, a jô nie wiém, czë to bëło kùpioné, czë taczé, ale òn przëniósł. Z Łësniewa òna bëła, té òn tu jaż na kòniu, z Łësniewa jaż na kòniu przëjachôł tuwò. […] Ji brat, ta, co sã żeniła, ti brat, jo. Ti brat to béł, jo. Abò tak mùszôł jic, bò słac nié. Słac to nie słelë przedtim. To mùszôł zaniesc to zaproszenié na to wieselé. Na pògrzéb doch téż. Òni so, lëdze, jeden drëdżémù i òdkôzelë, bò przedtim doch telefonów ani nic nie bëło, ale so pòradzëlë. […] A jô nie wiém. To mëszlã tam ni mielë zrãkawinów przedtim. To tam tak ni mielë. Mielë taczé, jo, ale… To tam jaż bëło na to wieselé szëkòwóné, té òn przëniósł, jaż òni ju téż doma szëkòwelë, jo. Doma òni ju szëkòwelë na to wieselé, té òn ju chòdzył, ten drużba. […] Tu w Patokach bëlë taczi tu, tuwò taczi bëlë, jo, taczi swójsczi z tima swòjima trąbama, i krzëpcama, i tëch, co to są te bandonie taczé, jo. […] Jo, jo, téż. To béł całi zespół taczi. Jo, bãben, krzëpcë, i trąbë mielë, i te akòrdionë taczé, rozmajité, jo. Bãben téż, jo, to bëło czëc dalek. […] Téż bëłë òb zëmã, jo. Jedna tam, to bëła téż ze Szklany krewnô. Òni jachelë tima wasążkama i wëwrócëlë, i ta młodô so jeszcze nogã złóma. Jo. Në. Jo. Tu ù tëch Gnëbów to bëło. Wasążkama, sniég béł taczi. To le grochòtałë zwónczi. Kònie doch miałë zwónczi. To grochòtało. Bëło czëc z daleka, że kònie szłë, jo.
PL
Nigdzie nikt nie chodzi piechotą. Wszyscy wszędzie jadą. Ale było przedtem, ja mówię, nie było ani telefonów, ani niczego, a wszyscy, czy na wesele, czy na wszystko, czy na pogrzeb, ale wszyscy sobie przekazali, jeden drugiemu, nie, choć nie było nic. To zawsze się szło piechotą. Na wesele to taki drużba był. Taki ekstra był, i ten wszystkim szedł zanieść zaproszenia, tak. Później, wtedy na koniach oni jeszcze jeździli. […] Tak, wtedy ten na koniu jeździł z wszystkimi, zaproszenia przyniósł, tak. […] Co? Nie, nie. Zaproszenie było napisane, a ja nie wiem, czy to było kupione, czy takie, ale on przyniósł. Z Łyśniewa ona była, wtedy on tu aż na koniu, z Łyśniewa aż na koniu tu przyjechał. […] Jej brat, ta, co wychodziła za mąż, tej brat, tak. Tej brat to był, tak. Albo tak trzeba było iść, bo wysłać nie. Wysyłać, to nie wysyłali przedtem. To trzeba było zanieść to zaproszenie. Na pogrzeb przecież też. Jeden drugiemu i przekazali, bo przedtem przecież telefonów ani nic nie było, ale sobie poradzili. […] A ja nie wiem. Myślę, że tam nie mieli przedtem zaręczyn. To tam tak nie mieli. Mieli takie, tak, ale … To tam aż było na to wesele przygotowywane, wtedy on przyniósł, aż oni już też w domu szykowali. W domu oni już szykowali na to wesele, wtedy on już chodził, ten drużba. […] Tu w Patokach byli tacy, tu tacy byli, tak, tacy swojscy z tymi swoimi trąbami, i skrzypcami, i tych, co to są te bandonie takie, tak. […] Tak, tak, też. To był taki cały zespół. Tak, bęben, skrzypce, i trąby mieli, i te akordeony takie, różne, tak. Bęben też, tak, to było daleko słychać. […] Też były w czasie zimy. Tak. Jedna tam, to była też krewna ze Szklanej. Oni jechali tymi saniami i wywrócili się, i ta panna młoda sobie jeszcze nogę złamała. Tak, tak. Tu u tych Gnybów to było. Saniami, śnieg był taki. To tylko dzwonki gruchotały. Konie przecież miały dzwonki. To gruchotało. Z daleko dało się słyszeć, że konie jechały, tak.
Fragmenty relacji
