Relacje
Jürgen Grzędzicki
Mëmka ùpiekła plińców na tim tłëstim, na psym tłëstim./ Mama upiekła placki ziemniaczane na tym tłuszczu, na tym psim tłuszczu.
Komentarz
Gruźlica płuc, określana na Kaszubach jako dera, sëchòtë lub dichawica, jest chorobą zakaźną wywoływaną przez prątki gruźlicy (bakteria Mycobacterium tuberculosis). Objawy zakażenia gruźlicą płuc to głównie przewlekły kaszel i krwawienia. W przeszłości gruźlica miała bardzo złe rokowania i wysoką śmiertelność. Obecnie należy do chorób wyleczalnych.
CSB
Pò wojnie jemù wiele nie dôwelë. A do tegò, żebë bëło smiészno, to òn przëjachôł z wòjnë chòri na sëchòtë. Je wiedzec, że më zarô wszëscë bëlë téż zarażony. Më przez to téż przeszlë. […] Dobré jedzenié bëło nôwôżniészé, ale ò taczim nie bëło gôdczi, tej… Nie bëło niżódnégò tłëstégò, czë jinégò taczégò. Na margarinie człowiek bë tegò nie wëlékarził. Co tej wëkómbinowôł òjc? Òn prosto zabijôł psë, jaczich lëdze nie chcelë brac do se dodóm, wëtopił z tegò tłësté i to bëło przez nas wszësczich jadłé. To bëło na to dobré. […] To mòżna bëło leno tak wëlékarzëc, dobrim jedzeniém. Tłësté, przede wszësczim tłësté. Më to mòglë dostac leno w taczi spòsób. Doktór téż ni mógł nic w tim czasu zrobic. […] Òjc sóm to miôł w czasu pò wòjnie. Òn sã wëlékarził prawie w taczi spòsób, ale më to wszëscë jedlë. Mëmka ùpiekła plińców na tim tłëstim, na psym tłëstim. Më to wszëscë jedlë. Mòże to nas wszësczich òchroniło przed zarażenim sã w tim prawie czasu.
PL
Po wojnie nie dawano mu dużych szans, no ale… No i na dodatek, żeby jeszcze śmieszniej było, to jeszcze przyjechał z gruźlicą z wojny. Zaraził oczywiście nas wszystkich. My żeśmy to też wszyscy przeszli. […] Dobre odżywienie było podstawą, no ale o dobrym odżywieniu nie było mowy, więc… Nie było żadnych tłuszczy, czy coś takiego. Na margarynie człowiek by tego nie wyleczył. No więc co ojciec wykombinował? Po prostu psy, które ludzie nie chcieli mieć, on sobie zabijał, wytopił z tego tłuszcz i tym tłuszczem żeśmy się wszyscy żywili. I ten działał na to. My żeśmy wszyscy przeszli przez to. […] To można było tylko w ten sposób wyleczyć, dobrym odżywianiem się. Tłuszcz, przede wszystkim tłuszcz. I to my mogliśmy tylko pozyskać w ten sposób. Także lekarz tam też nic nie mógł w tym czasie robić. […] Ojciec sam to miał w czasie właśnie powojennym. On się wyleczył właśnie w ten sposób, ale my żeśmy to wszyscy jedli. Mama upiekła placki ziemniaczane na tym tłuszczu, na tym tłuszczu psim. My żeśmy to wszyscy jedli. Może to nas ochroniło przed zarażeniem się w tym czasie.
Fragmenty relacji
