Jadwiga Szlas

Òni nas wëkòrzëstiwelë do robòtë. Jô mia trzë i pół roczkù i jô mùsza ju w kònie, w rozwerk jachac/ Oni wykorzystywali nas w pracy. Miałam 3 i pół roczku, a już musiałam popędzać konie przy kieracie.

Komentarz

Pańszczyzna (kasz. paniczëna/szarwark) to praca zarobkowa na dawnym majątku ziemskim. Chleba dzecóm, szarwark panu, a niedzela Bògù – tłumaczył się robotnik kaszubski odbywający szarwark, gdyby mu pan kazał poza tym robić w niedzielę. Zwyczaj: Na szarwark chòdzëlë chłopi ‘ojcowie rodzin’, sënowie i córczi, a białczi bëłë doma prze dzecach.

CSB

Mój tata to béł Stanisłôw, baro dobri człowiek. Òn to miôł pò swòjim òjcu. Òn pòmôgôł téż. Më mielë biédã w tim Bãdargòwie. Nazéwelë naji, że më bëlë biôłima mùrzinama. Niemcë wszëskò spôlelë nama, tatowi. Më ni mielë gdze mieszkac. Mëma chwilã mieszka ù swòjich rodzëców, a tata ù swòji sostrë w Dolmiérzu. Té më szlë do Bãdargòwa, naszi rodzëce. Tam jô sã ùrodzëła. Më mieszkelë na taczi pańszczëznie. Òni nas wëkòrzëstiwelë do robòtë. Jô mia trzë i pół roczkù i jô mùsza ju w kònie, w rozwerk jachac. 6 lat to jô mùsza 20 krów pasc, bez psa. To bëło baro czãżczé. Òni nas tak wëkòrzëstiwelë, bò terô më wszëtcë, całô rodzëna, më ù nich robilë. Jak më sã pòtemù do Sychòwë bez rolné pòdzałë na gòspòdarstwò, tata to wszëtkò sprzedôł. Tedë rolnô katastrofa bëła, bò piéńdze stracëłë. I znôwù nic. Tej ten zriw jeszcze béł òstatny rok, bùlwë nama zgniłë. Na zëmã më ju jachelë do Sychòwë. Bùdink z glënë béł zrobiony. Pòdłodżi, nic jeszcze nie bëło le słoma na zemi. Jô to w òczach widzã jak film. Jô mia 9 lat.

PL

Mój tata nazywał się Stanisław i był bardzo dobrym człowiekiem. Miał to po swoim ojcu. Wszystkim pomagał. Cierpieliśmy niedostatek w Będargowie. Nazywali nas „białymi murzynami”. Niemcy wszystko nam, tacie spalili. Nie mieliśmy gdzie mieszkać. Mama mieszkała chwilę u swoich rodziców, a tata u swojej siostry w Dolmierzu. Potem nasi rodzicie, my wszyscy, zamieszkaliśmy w Będargowie. Tam się urodziłam. Mieszkaliśmy na pańszczyźnie. Oni wykorzystywali nas w pracy. Miałam 3 i pół roczku, a już musiałam popędzać konie przy kieracie. W wieku 6 lat pasałam krowy, bez psa. To była ciężka praca. Wszystkich nas wykorzystywali, bo cała nasza rodzina u nich pracowała. Przez podziały rolne znaleźliśmy się w Sychowej na gospodarstwie. Tata potem wszystko sprzedał. Pieniądze straciły na wartości i doszło do katastrofy rolnej. I znowu nic. W ostatnim roku tego zrywu dodatkowo zgniły nam ziemniaki. Na zimę pojechaliśmy znowu do Sychowej. Budynek był zrobiony z gliny. Podłogi wyścielone słomą. Widzę to w oczach jak film. Miałam 9 lat.

Fragmenty relacji

Në i jadąc czedës do Dolmiérza w gòscënã i tam ti lëdze do mie gôdają tak: „Ach të jes ta wnuczka tegò pisarka”/ Jadąc kiedyś na gościnę do Dolmierza, ludzie mówili do mnie tak: „Ach to ty jesteś wnuczką tego „pisarka””.

Òni nas wëkòrzëstiwelë do robòtë. Jô mia trzë i pół roczkù i jô mùsza ju w kònie, w rozwerk jachac/ Oni wykorzystywali nas w pracy. Miałam 3 i pół roczku, a już musiałam popędzać konie przy kieracie.

Më mëslelë, że to pò polsku je, a to bëło pò kaszëbskù/ Myśleliśmy, że to po polsku, a było to po kaszubsku.

Wiém, że mëma nas mia tak naùczoné, bò tam, je jezoro z ti stronë Bãdargòwa, i tam trzeba nodżi ùmëc i so òbùc bótë/ Wiem, że mama nas tak nauczyła, by nogi umyć w jeziorze, które znajdowało się z tej strony Będargowa, i potem ubrać buty.

Relacje

Jadwiga Szlas

Òni nas wëkòrzëstiwelë do robòtë. Jô mia trzë i pół roczkù i jô mùsza ju w kònie, w rozwerk jachac/ Oni wykorzystywali nas w pracy. Miałam 3 i pół roczku, a już musiałam popędzać konie przy kieracie.

Komentarz

CSB

PL

Fragmenty relacji

Në i jadąc czedës do Dolmiérza w gòscënã i tam ti lëdze do mie gôdają tak: „Ach të jes ta wnuczka tegò pisarka”/ Jadąc kiedyś na gościnę do Dolmierza, ludzie mówili do mnie tak: „Ach to ty jesteś wnuczką tego „pisarka””.

Òni nas wëkòrzëstiwelë do robòtë. Jô mia trzë i pół roczkù i jô mùsza ju w kònie, w rozwerk jachac/ Oni wykorzystywali nas w pracy. Miałam 3 i pół roczku, a już musiałam popędzać konie przy kieracie.

Më mëslelë, że to pò polsku je, a to bëło pò kaszëbskù/ Myśleliśmy, że to po polsku, a było to po kaszubsku.

Wiém, że mëma nas mia tak naùczoné, bò tam, je jezoro z ti stronë Bãdargòwa, i tam trzeba nodżi ùmëc i so òbùc bótë/ Wiem, że mama nas tak nauczyła, by nogi umyć w jeziorze, które znajdowało się z tej strony Będargowa, i potem ubrać buty.