Relacje
Brygida Michalewicz
[…], wzãlësmë pòganina, przënieslësmë chrzescëjanina./Wzieliśmy poganina, przynieśliśmy chrześcijanina.
Komentarz
W związku z chrztem istnieje szereg wierzeń i zwyczajów. Chrzest powienien odbyć się jak najszybciej. Najczęściej odbywa się w pierwszą niedzielę po urodzeniu, żeby ktoś dziecka nie zaczarował, lub żeby krasnoludki go nie wykradły. Także diabeł kradnie z kołyski dzieci, które jeszcze nie zostały ochrzczone, a nie mają na sobie medalika. Dziecko może się uwolnić spod władzy diabła, jeśli głośno kichnie. Do ochrzczonych dzieci diabeł nie przystąpi i dlatego ludzie, którzy boją się diabła, śpią razem z małym dzieckiem. Jak się ubiera dziecko do chrztu, trzeba uważać, żeby rozpocząć od prawej rączki, inaczej dziecko będzie leworęczne. Po chrzcie nie należy od razu dziecka rozbierać, a zostawić na chwilę w poduszce, żeby nie chodziło obdarte. Do dzieci nie szanujących odzieży mawiają zwykle: Na tobie sã pôli. Również pieniędzy włożonych dziecku do poduszki nie wolno zaraz wyjmować, bo dziecko będzie rozrzutne.
źródło: Sychta B., Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej, t. II, s. 55-56
CSB
Przede wszësczim jak sã ùrodzëło dzeckò, té òno bëło… Pierwi bëłë becziczi taczé, w pierzënach òne bëłë chòwóné, trzimóné. To téż mëma szëła nama, pózni jô téż szëła swòjim dzecóm, ale do czasu chrztu dzecka za wiele sã nie pòkazéwało. Jeszcze to béł taczi zwëk, jeszcze słowiańsczi, że sã dzeckù wiązało czerwòną krutkã na rãce, żebë gò nikt nie ùrocził. Wëbiérało sã chrzestnych, i té chrzestnô przed chrztã kùpòwa całé òbleczenié, przed chrztã dzeckò mëła, żebë bëło czësté, żebë bëło zadbóné, i w pamiątkã sã wkłôdało sztëczk, kôrtkã z mòdlëtewnika, chléb i sól, żebë nie brëkòwało, dzéwczãcu jigłã z nitką, żebë nie chòdzëło òdzarté, żebë rozmiało so ùszëc. Chiba mie za wiôlgą jigłã z nitką wsadzëlë… Knôpóm jaczis srubczi, czë nawet na òbrôzkù zégark, żebë sã nie spózniwac, żebë ten czas béł wëkòrzëstóny dobrze. I tak gdzes ta tradicja w naszi rodzënie je do dzysdnia, że to dzeckò do chrztu. I téż jak sã przëchòdzëło z kòscoła, té matka chrzestnô szła z dzeckã pierszô, i bëło z taczim słowã „Przënieslësmë, wzãlësmë pòganina, a przënieslësmë chrzescëjanina”. I to dzeckò bëło kładłé na stole jakąs chwilã, do te pôłnia, a pózni téż tak, żebë nie bëło przezeblôkóné, żebë òno wiedno fejn wëzdrzało. Miało to taką symbòlikã tegò przińscô z kòscoła dodóm. […] Dzysdnia tegò ni ma, bò to już tak, ale pierwi bëło to barżi, że to dzeckò bëło, no, mówielë, że to ten złi ùrok na dzeckò. Abò mówilë: „A jaczé piãkné, a jaczé brzëdczi, a jaczé to, a jaczé tamto”, taczé dzëwòwelë sã. Wiedno mëma mówi: „Nigdë sã nie dzëwùj, bò mòżesz ùroczëc. Nie wiész, czë môsz to w sobie, że mòżesz ùroczëc. Nigdë sã nie dzëwùj. Przëzdrzë sã, ale nigdë sã nie dzëwùj”. Także, taczi jô znajã zwëk z chrzcënów. […] Pierwi bëło tak dosc pózno, nawet pół roczkù, ale pózni to jakòs, żebë jak nôchùdzy. Wiedno bëło to tak jakòs, żebë jak nôchùdzy òchrzcëc to dzeckò. Jô wiém, że jô le bëła miesąc czasu, i jô już bëła òchrzconô. Także tak dwa, trze miesące, to dzecë chrzcelë, tak jak jô pamiãtac mògã, a pózni zrobilë te zbiorowé chrztë, no to trzeba bëło sã dopasowac, jo.
PL
Przede wszystkim, jak urodziło się dziecko, to ono było… Kiedyś były takie beciki, w pościeli były chowane, trzymane. Tak też mama nam szyła, później ja też szyłam swoim dzieciom. Do czasu chrztu dziecka za dużo się nie pokazywało. Był to jeszcze taki zwyczaj, jeszcze słowiański, że dziecku wiązało się czerwoną wstążeczkę na ręce, żeby nikt go nie uroczył. Wybierało się chrzestnych, potem chrzestna przed chrztem kupowała całe ubranko, przed chrztem myła dziecko, żeby było czyste, żeby było zadbane. W pamiątkę wkładało się kawałek, kartkę z modlitewnika, chleb i sól, żeby nie brakowało, dziewczynce igłę z nitką, by nie chodziła obdarta, by potrafiła sobie uszyć. Mi chyba za dużą igłę z nitką wsadzili… Chłopczykom jakieś śrubki, nawet zegarek na obrazku, żeby się nie spóźniać, żeby czas był dobrze wykorzystany. I ta tradycja jest w naszej rodzinie do dnia dzisiejszego, żeby to dziecko do chrztu. I także, kiedy przychodziło się z kościoła, matka chrzestna szła z dzieckiem pierwsza z takim słowem: „Przynieśliśmy, wzięliśmy poganina, przynieśliśmy chrześcijanina”. Dziecko kładło się na chwilę na stole, do popołudnia, a później też tak, żeby nie było przebierane, żeby zawsze ładnie wyglądało. Miało to taką symbolikę tego przyjścia z kościoła do domu. […] Dziś tego nie ma, bo to już tak, ale kiedyś było to bardziej, że to dziecko było, no, mówili, że to ten zły urok na dziecko. Mówili także: „A jakie piękne, a jakie brzydkie, a jakie to, a jakie tamto”, takie dziwili się. Mama zawsze mówiła: „Nie dziwuj się, bo możesz zadać urok. Nie wiesz, czy masz to w sobie, że możesz uroczyć. Nigdy się nie dziw. Przyjrzyj się, ale nigdy się nie dziw”. Także, taki znam zwyczaj z chrzcin. […] Kiedyś było tak dosyć późno, nawet pół roczku, ale później to jakoś, żeby jak najszybciej. Zawsze było to tak jakoś, żeby jak najszybciej ochrzcić to dziecko. Wiem, że miałam ledwo miesiąc i już byłam ochrzczona. Także tak dwa, trzy miesiące, to dzieci chrzcili, tak jak mogę pamiętać, a później zrobili chrzty zbiorowe, no to trzeba było się dopasować, tak.
Fragmenty relacji
