Przejdź do treści
X

Relacje

Janusz Jutrzenka Trzebiatowski

Janusz Jutrzenka Trzebiatowski

Tu przeniosłem, ponieważ nazywam, że ten skrawek ziemi to jest najbardziej wysunięty na południe właśnie obszar kaszubszczyzny./Tuwò jô przeniósł, bò nazéwóm, że ten sztëk zemi to je nôbarżi wësëniãti na pôłnié sztëk kaszëbsczi zemi.

Komentarz

Checz Trzebiatówka w Trzebuni (wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim) to stary dom, dwuizbówka jeszcze z przełomu XVIII i XIX wieku. Na dole we wsi do dwóch, trzech tygodni wcześniej dojrzewały zboża oraz pozostałe rośliny. Wysokość około 800 metrów przynosiła opóźnione plony. Poprzedni właściciel chciał to miejsce opuścić, wymienić na ziemię niżej położoną, co pomógł zrobić Janusz Jutrzenka Trzebiatowski. Dzięki temu stał się właścicielem. Dokładnie 50 lat temu odkupił to miejsce, gdzie gazduje pod Kotoniem. Obora, która dziś pełni funkcję prywatnego muzeum, bogatej wystawy, bądź też  przechowalni, wcześniej podzielona była na izbę dla mieszkańców i zwierząt (1/3 dla mieszkańców, 2/3 dla zwierząt). Kiedy w tym miejscu objawił się J. Jutrzenka Trzebiatowski, w jednej izdebce mieszkały 4 osoby. Dziś w tym miejscu znajduje się drugi dom, rodzaj przedłużenia budynku starej chaty, w którym znajduje się pracownia artysty oraz bogaty zbiór etnograficznych pamiątek.

CSB

Klimat całégò tegò dómu (Chëcz Trzebiatówka w Trzebùni) to je klimat lesniczówków i stôrëch bùdinków Tëchòlsczich Bòrów, w chtërnëch jô wiele lat, bez dłudżi czas, przebiwôł. Tuwò jô przeniósł, bò nazéwóm, że ten sztëk zemi to je nôbarżi wësëniãti na pôłnié sztëk kaszëbsczi zemi.

Znowa rzecz, czekawinka, bò to je kaszëbskô czerzenka, chtërna je jinô òd Galicji, a nawetka Pòdhala, gdze w ùłożenim z górë w dół bëła bitô smiotana na masło. Tuwò malinczi skrzëdlôk z sztërë piórama robił to sztërë razë chùtczi i lepi. Chwała Kaszëbóm. Zarô kòle czerzenczi je kółkò. W mòjich zbiorach je jich wiãcy jak dwadzesce, ale ten je òsoblëwi, z kaszëbsczi zemi. Te kółka tak na szréj robioné bëłë leno tamò.

Pòdróżny kaszëbsczi kùferk zrobiony z chójkòwégò kòrzenia. Pòd piôszczëstima drogama te kòrzenie bëłë kòpóné. To na tôrg abò nawetka w rézã. To je, jak to w rzeklënach, rzôdzëzna. Noszony béł na remienim. Taczi pòdróżny kùferk.

PL

Klimat całej tej sieni (Chech Trzebiatówka w Trzebuni) to klimat leśniczówek i starych domów Borów Tucholskich, w których wiele lat, często w okresach długich czasowo, przebywałem. Tu przeniosłem, ponieważ nazywam, że ten skrawek ziemi to jest najbardziej wysunięty na południe właśnie obszar kaszubszczyzny.

Kolejny przedmiot, ciekawostka, bo jest to maselniczka kaszubska, która inna jest od Galicji, czy nawet Podhala, gdzie w układzie pionowym trzepano śmietanę robiąc masło. Tutaj wiatrak z czterema piórami robił to czterokrotnie szybciej i sprawniej. Chwała ludności kaszubskiej. Tuż przy maselnicy piękny koziołek, czyli kolejny kołowrotek. Jest ich w kolekcji ponad 20, ale ten jest specjalnie cenny właśnie z ziemi kaszubskiej. Te koziołki w takim skosie były tylko w tamtym rejonie.

Kuferek podróżny kaszubski wykonany z korzenia sosnowego. Pod piaszczystymi drogami te korzenie wydobywano. To na targowisko lub nawet w podróż dalszą. To jest przysłowiowa rzadkość. Noszono to na ramieniu. Taki kuferek podróżny.