Relacje
Agnieszka Mielewczyk
Mëma jak mëma, mëma wzãła gò / Mama jak to mama, wzięła go
Komentarz
Akuszerka, zwana też babką (po kaszubsku grótka) to kobieta odbierająca porody. Była to zazwyczaj starsza, doświadczona życiowo kobieta, która sama urodziła kilkoro dzieci. Swoją wiedzę czerpała nie tylko z doświadczenia, ale także z ludowych przekazów. W II Rzeczypospolitej akuszerki powszechnie spełniały swoją posługę, głównie na wsiach, za co były wynagradzane pieniędzmi, a częściej produktami spożywczymi. Ze względu na trudne warunki higieniczne wiele porodów kończyło się wówczas śmiercią matki. W takim przypadku pieczę nad dzieckiem przejmowała rodzina.
CSB
Nas bëłë dwie sostrë, jô i jedna sostra, dwie sostrë më bëłë, ale że mëma wzãła knôpa. Mëmë brata ùmarła kòbiéta przë pòrodze swòjégò sëna. Òna miała krwiotok, dosta pò pòrodze. A ta pòłożnô sã nie czerowa zarô, òna patrzëła, tej òna miała wiele krwi straconé. Terô w kònia, zëmą, do Kartuz pò doktora jachac. Zanim òn przëjachôł, tej òna bëła ju prawie wëkrwawionô. Tej doktór mówił, że te dzecë miałë wszëtczé, jich tam bëło czwòro, przińc do mëmë sã z nią pòżegnac, bò òna niedługò bãdze ùmiéra. To bëło straszné. Terô më sã dowiedzelë w Skrzeszewie w szkòle, że òni nie przëszlë do szkòłë te dzecë. Co sã stało? Czemù òni wszëtcë nie przëszlë? A jô przëszła prawie dodóm, to bëło w sticzniu, sniég béł, stegnã më mielë przez pòle. Tej ten brat mòji mëmë béł prawie kòl mëmë i płakôł, i mówił, że kòbiéta jegò zmarła. Terô to dzeckò tam bëło a jesz babcza, ta bëła starô, ta bë sã nie radzëła z tim. Tej òn mëmie gôdôł, żebë mëma mògła gò wząc na jaczis czas, jaż òn pòdrosnie. Jo, mëma jak mëma, mëma wzãła gò. A më sã ceszëlë. Jô mia dzesãc lat, jô sã cesza. Më mielë terô knôpa, bò më ni mielë. A czej piechti mëma szła do aptéczi do Kartuz, a tej òna mie òstawia, bò òna szła z mòją sostrą. Ta bëła trochã starszô, òna mie òstawia doma. Jô sã cesza, że jô z nim jem. A terô jesz nie jidą, a òn mie zacznie płakac, a jô z nim zaczinóm płakac, bò jô nie wiém, co jô móm terô robic. Jô tej biegała w kòlébce gò kòlébac. Czej òn zdrzémnął jô ùcekła bùten na schòdë. I tej jô so mëszlã, òni jesz nie jidą. Co terô? Tej jô przëszła do niegò nazôd, zacznã tak kòlébac dali. Jednym razem jô widzã na łóżkù to przëkrëcé, ta deka sã rëchała tak. Tej jô dosta strach – tam chtos pewno sedzy. Co jô terô zrobiã?. Tej jô gò tak długò ùkòléba, tej jô szła za òkno bùten i wzéra. Òn spôł i jô tej tam sedza i słëcha kòl te òkna czë òn spi, czë płacze. Òn spôł a jô sedza bùten pòd òknem. I tej jô mia strach do jizbë wlézc, bò jô nie wiedza co to tam bëło pòd tim łóżkem. Në a tej òni przëszlë dodóm. Jô sã cesza. Terô mie cëc zdżinął, jô szukała. Terô pòd łóżkò jô nie chca zazdrzec
PL
Byłyśmy dwie siostry, ja i jedna siostra, dwie siostry my byłyśmy, ale że mama wzięła sobie chłopca. Zmarła żona mamy brata przy porodzie swego synka. Ona miała krwotok, dostała po porodzie. Położna nie zajmowała się nią odpowiednio i ona w końcu stwierdziła, że sporo krwi upłynęło. Teraz koniem do Kartuz po lekarza trzeba było jechać. Zanim on przyjechał, to ona się już prawie wykrwawiła. Wtedy lekarz powiedział, żeby dzieci przyszły, a było tam ich czworo, pożegnać się z mamą, bo ona będzie wkrótce umierać. To było coś strasznego. Myśmy były zdumione w szkole w Skrzeszewie, że żadne z tych dzieci nie przyszło do szkoły. Co się stało? Dlaczego żadne z nich nie przyszło? Gdy wróciłam do domu, a było to w styczniu, śnieg leżał, mieliśmy ścieżkę przez pole. Wtedy ten brat mojej mamy był właśnie u mamy i płakał, i mówił, że żona mu zmarła. Pozostało tam to małe dziecko i jeszcze babcia była, ale ona była stara, nie poradziłaby sobie z nim. Wtedy mówił on mamie, że może ona wzięłaby go do siebie na jakiś czas, aż on podrósłby. Oczywiście, mama jak to mama, wzięła go. A myśmy się cieszyły. Ja miałam dziesięć lat, cieszyłam się. Miałyśmy teraz chłopca, bo swego [brata] nie miałyśmy. A gdy mama szła piechotą do apteki, do Kartuz, no i ona go zostawiła, bo szła tam z moją siostrą. Ona była trochę starsza ode mnie, mama zostawiła mnie samą w domu. Cieszyłam się, że jestem z nim. A potem one długo nie wracały, on zaczyna mi płakać. To ja płaczę razem z nim, bo nie wiem, co mam z nim począć. Biegałam wtedy do niego kołysać go w kołysce. Gdy on się zdrzemnął uciekłam na dwór, na schody. Myślałam sobie wtedy, dlaczego one jeszcze nie idą. Co teraz? Wróciłam do niego, znów kołyszę go. W pewnym momencie patrzę na łóżko na to przykrycie, ten koc się ruszał. Wtedy przestraszyłam się – tam pewnie ktoś siedzi. Cóż ja teraz zrobię? Wtedy zaczęłam go znów tak długo kołysać, a potem poszłam do okna na dwór. Tam patrzyłam. On spał, a ja tam siedziałam przy tym oknie i sprawdzałam, czy on śpi, czy płacze. On spał a ja nadal stałam na dworze. Bałam się wejść do izby, bo nie wiedziałam, co tam było pod tym łóżkiem. I wtedy nareszcie oni wrócili. Cieszyłam się. Mi wcześniej zgubił się smoczek, szukałam go. Ale pod łóżko bałam się zaglądać.
Fragmenty relacji
