Relacje
Alfons Miłosz
Z kaszëbizną tam nic nie bëło wspólnego / Z kaszubszczyzną nauka nie miała nic wspólnego
Komentarz
Wielokulturowe Pomorze nie mieściło się w wizji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, dlatego też rozpoczęto proces wykorzeniania kaszubszczyzny. Była ona przedstawiana jako zepsuta polszczyzna. Język kaszubski był systematycznie i z premedytacją rugowany z przestrzeni publicznej, zwłaszcza szkół, w których dzieci często były bite i poniżane za posługiwanie się mową przodków. Kaszubskie pochodzenie niejednokrotnie zamykało drogę do awansu. Skutkiem tych działań było przerwanie ciągłości przekazu międzypokoleniowego języka kaszubskiego, z czego następstwami społeczność kaszubska boryka się po dziś dzień.
CSB
Jô szedł do strzédny szkòłë do Wejhrowa, do Liceùm Pedagogicznégò. Tam jô béł przez sztërë lata, w internace. Baro fejno bëło, wiele znajomëch, w naszi klase. Ale z kaszëbizną tam nic nie bëło wspólnégò, ani słowa. Në, mòże jesz prof. Lubelski, ùcził spiéwù, chùr i spiéw. Ten tam, jô pamiãtóm, më tam spiéwelë w chùrze „Hej żeglarzu żeglujże”, trochã pò pòlskù, trochã pò kaszëbskù. I jesz jednã piesniã. Ale nic nie bëło gôdóné, ò kaszëbiznie nic, zero. Bò tam szkólny to nie bëlë Kaszëbi. Në, mòże prof. Góra, polonista, ten mòże béł, pòchòdzył tam dzes skąds. Pòdczas wòjnë òn sã ùkriwôł. A tak nic z tëch rzeczi. Ùdało sã skùńczëc i do robòtë
PL
Szedłem do szkoły średniej do Wejherowa, do Liceum Pedagogicznego. Tam byłem przez cztery lata, w internacie. Było bardzo dobrze, wiele znajomych, w naszej klasie. Ale z kaszubszczyzną nauka nie miała nic wspólnego, ani słowa. No, może prof. Lubelski uczył śpiewu, chór i śpiew. Ten tam, pamiętam, myśmy śpiewali w chórze „Hej żeglarzu, żeglujże”, trochę po polsku, trochę po kaszubsku. I jeszcze jakąś tam piosenkę. Ale nic nie mówiono, o kaszubszczyźnie nic, zero. Bo nauczyciele nie byli Kaszubami. No może prof. Góra, polonista, może był, pochodził skądś tam. Podczas wojny ukrywał się. A tak nic z tych rzeczy. Udało się skończyć i potem do pracy.
